ÖZET
Cuma ya da Pasifik Arafı, postmodern dönem Fransız Edebiyatı yazarlarından Michel Tournier’in, İngiliz edebiyatının ünlü romanı Robinson Crusoe’nin ada macerasını kendine has üslup ve içeriğiyle yeniden kurguladığı romanıdır. Karakterlerin isimlerinin ana metne bağlı kaldığı roman birçok açıdan orijinal anlatıyı ihlal eder, dönüştürür ve hatta karakterlerin gelişim seyrini Defoe’nin belirlediğinin tam zıttı yöne doğru çevirir. Daniel Defoe’nin romanında köle alıp satmak için yola çıkan Robinson’un yaşadığı felaketler, Tournier’in romanında ustalıkla köleci uygarlığın mantığının deşifre edilmesi için zorunlu olan psikolojik çözülmelerin olanağı olarak verilir. Söz konusu mantık; doğayı karşısına alarak kuran aşkınlık mantığıdır. Aşkınlık; Varlığın çok sesli bütünlüğüne hiyerarşik sınıflandırmalar dayatan ve akıl-beden, öz-görünüş, Tanrı-insan, ben-öteki gibi düalist yapıları felsefenin merkezine yerleştiren kavrayışın temel yasasıdır. Robinson Crusoe, miras aldığı bu yasanın etkisiyle mahsur kaldığı adadaki yaşamını yeniden kurmaya çalışırken hep başarısızlığa uğrar ve yasanın mutlaklığının çözüldüğünü fark ederek daha özsel ve içsel bir maceraya atılır. Bu macerada keşfedeceği şey yaşamın saf içkinliği olacaktır. Bu çalışmada Tournier’in geliştirdiği modern mitolojik-pagan anlatının psikolojik izleği içkinlik kavramıyla ilişkilendirilecek, Robinson’un macerasının kölecilik, tahakküm ve ötekilik gibi temaların eleştirisine dönüşümünün bir portresi olarak sunulacaktır.
Anahtar sözcükler : Cuma, içkinlik, ada, başkası
ABSTRACT
Friday, or The Other Island is a novel by Michel Tournier, a postmodern French literature writer, in which he reimagines the island adventure of the famous English novel Robinson Crusoe with his own unique style and content. While the characters' names remain faithful to the original text, the novel violates and transforms the original narrative in many ways, even turning the characters’ developmental trajectory in the exact opposite direction from what Defoe had defined. In Defoe's novel, Robinson, who sets out to buy and sell slaves, experiences catastrophes that are presented in Tournier's work as necessary psychological unravelings for deciphering the logic of a slave-owning civilization. This logic is the transcendence logic that confronts nature. Transcendence is the fundamental law of a worldview that imposes hierarchical classifications on the pluralistic unity of Being, placing dualist structures such as mind-body, essence-appearance, God-man, self-other at the center of philosophy. Influenced by this law, Robinson Crusoe, while trying to rebuild his life on the isolated island, constantly fails and, realizing that the absolute nature of the law is broken, embarks on a more essential and inner adventure. What he will discover in this adventure is the pure immanence of life. In this study, the psychological trajectory of the modern mythological-pagan narrative developed by Tournier will be linked to the concept of immanence, and Robinson's adventure will be presented as a portrait of the transformation of themes such as slavery, domination, and otherness into a critique.
Keywords : Friday, ımmanence, ısland, other.