ÖZET
Sartre’ın özgürlük görüşü kendi döneminde çok etkili olmuş bir görüştür ve günümüzde de etkisi sürmektedir. Bu çalışmada Sartre’ın özgürlük görüşü insan gerçekliğiyle ilgisi bakımından ele alınmıştır. Özgürlük görüşünün temelindeki insan anlayışını ortaya koyabilmek için varlık görüşü ele alınmış, kendi-için varlık üzerinde durulmuştur.
İnsan varlığının dokusu olan bu özgürlük görüşünde, varolmanın ve özgür olmanın bir ve aynı şey olması insanın bu dünyadaki varlıksal durumu ile ilgisinde gösterilmiş; özgürlük, insanın varlık yapısının bir özelliği olarak belirlenmiştir. Kendisini bu dünyada bırakılmış olarak bulan insan, varoluşuyla birlikte, gerekliliklerle dolu dünyada gerçekleştirilmekte olan projelerin ortasında kendini keşfeder. Sartre’a göre bu proje “ben projesi”dir ve projeden kaçış yoktur. Bu bağlamda özgürlük kavramıyla ilgisinde, datum ve plenum (le donné et le plein), durum (situation), olgusallık kavramlarına değinilmiş özgürlük-durum arasındaki karşılıklı ilişki ele alınmıştır.
Anahtar Sözcükler: Özgürlük, kendi-için varlık, olgusallık, durum.
ABSTRACT
Sartre’s view of freedom has been very effective in his lifetime and even more resonant today. This view of freedom and its association with the human reality have been discussed in this study. We start from his view of being in order to explain his conception of the human being which constitutes the foundation of his view of freedom; “being-for-itself” has been discussed.
In this view of freedom which is the fibre of the human being, to exist and to be free are shown as one and the same thing in their relation with the situation of his existence in the world. Man who found himself abandoned on the earth, in a world of necessities, also discovers himself in the centre of projects which are taking place. According to Sartre, such a project is a “project of me” and there is no escape from it. In this context, the concepts of facticity, datum and plenum are examined and correlations between human freedom and situation are established.
Keywords: Freedom, being-for-itself, facticity, situation.