ÖZET
George Steiner Antigone’nin felsefe ve sanat tarihi boyunca düşünürler ve şairler tarafından alımlanışını tartıştığı ünlü kitabında provakatif bir soru sorar: “Psikanaliz çıkış noktası olarak Oidipus yerine Antigone’yi alsaydı ne olurdu?” İşte bu çalışma, bu soruyu Freud’un en sadık haleflerinden olan Lacan’ın müstakil Antigone okuması üzerinden tartışmaya açmayı denemektedir. Bu amaç doğrultusunda ilkin Antigone’nin Freud’a değin düşünürler tarafından ne şekilde anlaşıldığı; Freud ile birlikte Antigone’de içerilen psikanalitik temaların ne şekilde dönüştüğü ve psikanaliz etiğinin ayrıcalıklı kahramanı olan Antigone’nin eyleminin anlaşılabilir kılınması adına Lacan’ın temel kavramlarına değinilecektir. Sonrasında ise Lacan için psikanaliz etiğinin özdeşleşilemez örneği olan Antigone’nin arzu terimleriyle bağlantısı ortaya konularak, “arzunu terk etme” düsturunun sağlayabileceği etik ve politik olanaklar tartışılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Antigone, Lacan, psikanaliz, arzu etiği, arzu.
ABSTRACT
George Steiner asks a provocative question in his famous book, in which he discusses Antigone's acceptance by thinkers and poets throughout the history of philosophy and art: "What would happen if psychoanalysis took Antigone instead of Oedipus as the starting point?’’ The aim of this study is to bring this question up for discussion through Lacan's Antigone reading, one of Freud's most loyal successors. For this purpose, firstly, how Antigone had been understood by thinkers until Freud and how psychoanalytic themes in Antigone are transformed with Freud will be discussed and also, the basic concepts of Lacan will be referred to in order to make the action of Antigone, the privileged hero of psychoanalysis, understandable. Subsequently, the ethical and political possibilities that the principle of "the abandonment of desire" enables will be discussed by revealing the connection of Antigone with desire terminology, which is the unidentifiable example of the ethics of psychoanalysis for Lacan.
Keywords: Antigone, Lacan, psychoanalysis, the ethics of desire, desire.