ÖZET
Bu yazıda, ele aldığı problemlerin sanat felsefesi tarihindeki sürekliliği, çeşitliliği ve güncelliği göz önüne alındığında sanat felsefesine bir giriş kitabı olarak önerilebilecek Collingwood’un Kısaca Sanat Felsefesi yapıtının bu alana katkıları tanıtılacaktır. Collingwood bu yapıtında sanat hakkında yeni bir teori geliştirmeye çalışmaz, yalnızca sanat felsefesinin temel kavramlarını tanıtmaya çalışır. Öncelikle Collingwood’a göre sanatı oluşturan öğeler ayırt edilerek, sanatın hareket noktası ve ona özgü etkinlik türü saptanacaktır. Bu etkinlik bakımından Collingwood’un zihinsel bir faaliyet olan imgelem edimini, düşünme ediminin temeline nasıl yerleştirdiği ve gerçek ile imgesel olanı ayırarak, imgeleme nasıl bir yaratıcı özellik atfettiği açıklanacaktır. Collingwood sanatı bu yaratıcı özelliğiyle birlikte, din ve bilim dahil bütün insan faaliyetlerinin temeline yerleştirir. Böylece Collingwood bu temel faaliyet alanının tüketici bir şekilde, tarih ya da sanat tarihi sınırları içinde değil ancak “insan tini tarihi” bağlamında anlaşılabileceği savına ulaşır. Bunun ardından, sanat hakkındaki yanlış kanıların eğitim sisteminde yol açtığı çarpıklıklara değinilerek, bu yanlış kanılara karşı Collingwood’un sanat faaliyetini gerçekte sabit alışkanlıklara karşı bir isyan olarak, özgürlük tininin kaynağı ve koruyucusu olarak tanımlaması açıklanacaktır. İnsan tini üzerindeki baskı ve bastırmanın maskesinin sanatla indirilebileceğini düşünen Collingwood’un, Freud tarafından güçlükle bir bilim haline getirilmeye çalışılan psikanalizin kendi kanıt ve malzemelerini sanattan devşirebileceği düşüncesine değinilecektir. Daha sonra, “komik” ve “mizah”ı yücelik deneyiminin sonucu olarak gösteren Collingwood’un “mükemmel güzellik” fikrine nasıl vardığı gösterilecektir. Yazının son bölümünde, Collingwood’un sanayi toplumuyla birlikte gelişen bir estetik deneyim türü olarak “pitoresk”i ve teknolojik güzelliği nasıl betimlediği açıklanmaya çalışılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Sanat felsefesi, estetik, imgelem, yaratıcılık, güzellik, yüce, mizah, özgürlük, psikanaliz, eğitim, bilim, din, pitoresk.
ABSTRACT
The main purpose of this article is to introduce Collingwood’s work Outlines of a Philosophy of Art as an introductory book for the philosophy of art. His dealing with continuing, diversifying and current problems of the philosophy of art renders this book a major contribution to the area. In this book Collingwood does not form a new theory of art. He presents only introductory ideas about basic concepts of philosophy of art. In this article, first of all, elements of art according to Collingwood are distinguished and starting-point of art and activity peculiar to art are determined. Thus, how he places act of thinking on the ground of imagination and how he distinguishes between the real and the imaginary, and how he attributes a creative power to the imagination are explained. Collingwood conceives art as fundamental ground for all human exertions, including science and even religion. For him, art as the primary and fundamental ground of all activity cannot be completely explained in the limits of science of history or of history of art. Collingwood argues that art can be explained in a consummate manner only in the context of the history of human spirit. Accordingly, distortions in the education system arising from several misconceptions about art are touched upon. Against these misconceptions Collingwood defines art as a revolt against fixed habits and as the source of spirit of freedom and its protector. Furthermore he suggests that stress and suppression upon human spirit can be unmasked by art. By this suggestion Collingwood recommends art as testimonial to the newborn science of psychoanalysis. Then, after having made an analysis of the experience of sublime, he develops a new idea of “perfect beauty” as a result of the experience of the comic and the humour. As the final section, Collingwood’s definitions of “picturesque” and technological beauty, both as resultants of the aesthetic experience emerged parallel to the development of industrial society are explained.
Keywords: Philosophy of art, aesthetics, imagination, creativity, beauty, sublime, humour, freedom, psychoanlaysis, education, science, religion, picturesque.