ÖZET
Bu çalışmada öncelikle Marx’ın Tarihsel Maddecilik (Materyalizm) kuramı kısaca betimlenmeye çalışılmaktadır. Daha sonra, bu kuramın diyalektik yöntemle ve belirlenimcilikle ilişkisi ele alınırken, diğer belirlenimci kuramlardan farklı yanını vurgulamak amaçlanmaktadır. Bu çalışmaya göre, Marx’ın Tarihsel Maddecilikte geliştirmiş olduğu tarihsel ve toplumsal kuram, diyalektik içeriğinden dolayı katı ve düzenekçi belirlenimcilik anlayışından farklı daha ılımlı bir belirlenimciliği temel alan bir kuramdır. Marksist maddeci diyalektik, özne ile nesne, düşünce ile madde ya da zorunluluk ile özgürlük arasında tek yanlı değil, karşılıklı diyalektik ilişkiyi, etkileşim ve belirlenimi göz önünde bulunduran bir felsefedir.
Anahtar Sözcükler: Diyalektik, belirlenimcilik, diyalektik maddecilik, tarihi maddecilik, zorunluluk, özgürlük.
ABSTRACT
This article is firstly an attempt to provide a short description of Marx’s theory of Historical Materialism. It later aims to explore the relevance of this theory both to dialectic method and determinism by highlighting at the same time that in what ways Marx’s theory is different from other regular deterministic theories. It is argued that Marx’s theory on history and society, developed within the context of the Historical Materialism, is not rigidly mechanistic determinism, his theory rather takes a soft deterministic form particularly because of its dialectical content. Marxist materialist dialectic, in this sense, should be read as a philosophy which always takes the reciprocal dialectical relationship into consideration, both between interaction and determination and thought and matter or necessity and freedom.
Keywords: Dialectic, determinism, dialectical materialism, historical materialism, necessity, freedom.