ÖZET
Çok uluslu şirketlerin dünya ekonomisinde gün geçtikçe daha güçlü bir konuma gelmeleri ekonomik küreselleşmenin en belirgin özelliği olarak dikkat çekmektedir. Küresel sermayenin uluslararası hareketi, ulusların kendi ekonomik ve sosyal politikaları üzerindeki gücünün aşınmasına neden olmakta, işgücü piyasası şirketlerin kâr ve verimlilikleri doğrultusunda şekillenmektedir. Küreselleşme süreciyle yoğunluk kazanan rekabet koşulları ve neo-liberal pazar ekonomisinin etkileri, çalışma rejiminin koşullarını, “güvencesizlik”, “kuralsızlık”, “esneklik”, “istikrarsızlık”, “belirsizlik”, “risk”, “işgücünün parçalanması ve bireyselleştirilmesi” ilkeleri ile üretmekte, işgücü niteliğini yine bu koşullar çerçevesinde biçimlendirmektedir.
Bu süreç, aynı zamanda “çalışanın kendini iş piyasasında var etme” çabaları ile birlikte yeni zihinsel süreçler de yaratmakta, çalışanları değişen çalışma ortamı dinamiklerine doğrudan bağlamaktadır. Söz konusu zihinsel süreçlerin yaratılması, çalışanın işin gereklerini içselleştirmesinden çok, işin gereklerine uygun davranması biçiminde ortaya çıkan zorunlu bir bağımlılık ilişkisi biçiminde gerçekleşmektedir. Bu bağımlılık, piyasa koşullarında işsiz kalma korkusunun yarattığı bir zorunlu sadakat olgusunu ortaya çıkarmaktadır. Çalışanın, bireysel düzeyde şirketin kimliği ve önerilen değerler sistemiyle birleşme ve bütünleşme zemini de, bu yeni dönemin koşulları içinde var olma çabalarının bir sonucudur. Böylelikle, işgücünün zorunlu sadakati, sermayenin kendisini, çalışanın bilişsel, sosyal, duygusal ve fiziksel bütün özellikleri üzerinden yeniden inşa edilmesini kolaylaştıran bir durum yaratmaktadır.
Anahtar sözcükler: güvencesizlik, kuralsızlık, esneklik, belirsizlik, zorunlu sadakat.
ABSTRACT
The fact that multinational corporations are becoming increasingly stronger in the global economy is attracting growing attention. Cross-border movement of the global capital is causing weakness in the power nations hold over their own economical and social policies, and is driving the labor market towards ever increasing profit and efficiency within the corporations. The competition rules, which have become fiercer with the process of globalization and the effects of a neo-liberal market economy, direct manufacture through the principles of “lack of social security”, “lack of rules”, “flexibility”, “instability”, “obscurity”, “risk” and “disintegration and individualization of the labor force”, and at the same time determine the quality of the labor force within the framework of these circumstances.
In addition, this process creates new mental processes which enable the worker to establish himself/herself in the labor market, and directly connect him/her to the changing dynamics of the working environment. The creation of the mental processes in question takes place as “a relationship of compulsory dependence”, which emerges in a way that the worker acts in accordance with the requirements of the work, rather than in the way that he/she internalizes the requirements of the work. This dependence creates an element of compulsory loyalty in the worker which is brought on by the fear of being out of work in the existing labor market. The grounds for integration and unification with the proposed value systems and with the identity of the corporation at an individual level is a result of the efforts to survive in the circumstances of this new period. The compulsory loyalty of the labor force thus creates a situation which facilitates the capital to reestablish itself upon all the cognitive, social, emotional and physical qualities of the worker.
Key words: lack of social security, lack of rules, flexibility, obscurity, compulsory loyalty.