ÖZET
İnsanın en temel ihtiyaçlarından olan konut olgusu, tarihsel süreç içerisinde meydana gelen fiziksel, sosyal, kültürel, ekonomik ve politik dönüşümlerle birlikte farklı anlamlar taşımıştır. 1980’li yıllarda neoliberal küresel ekonomi politikaların hâkim olmaya başlaması ile birlikte kentlerde hızlı bir sosyal ve mekânsal değişimler meydana gelmiştir. Bu dönemde, sosyal refah devletindeki çözülmeler, istihdam yapısındaki değişimler, gelir dağılımdaki eşitsizlikler, tüketim kültürünün yaygınlaşması gibi ekonomik ve politik faktörler güvenlikli sitelerin oluşmasında önemli bir rol oynamıştır. İlk defa 1970’lerde Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkan ve 1980’li yıllardan itibaren dünya geneline yayılan güvenlikli siteler, konut üretim biçiminde ve konuta yüklenen anlamlardaki değişimlerin önemli bir göstergesi olmuştur. Kendilerini kentin geri kalanından farklılaştırmak isteyen yeni orta ve üst sınıfın taleplerine karşılık olarak güvenlikli siteler ayrıcalıklarla dolu “ideal bir yaşam tarzı” söylemi ile pazarlanmaya başlanmıştır. Güvenlikli sitelerin oluşumunu etkileyen sosyo-ekonomik ve kültürel faktörler ile tercih edilme nedenlerinin tartışıldığı bu çalışmada; güvenlikli sitelerin yeni orta sınıf ve üst sınıflar açısından “homojen bir topluluk oluşturma arzusu”, “seçkin bir yaşam ideali”, “güvenlikli bir yaşam isteği”, “kentin çevresel ve toplumsal sorunlarından kaçış”, “sosyo-mekânsal ayrışma” şeklinde anlamlar içerdiğini belirtmek mümkündür.
Anahtar Sözcükler: Kent, Sosyal-ekonomik Ayrışma, Mekânsal Ayrışma, Güvenlikli Siteler.
ABSTRACT
The phenomenon of housing, as one of the basic needs of the human being, has come to borne different meanings together with the physical, social, cultural, economic, and political change and transformation taking place in the historical process. Rapid social and spatial alterations occurred in 1980s following the rising hegemony of the neoliberal global economic policies. In this period, economic and political factors like disintegration of the social welfare state, changes in the structure of employment, inequalities of income distribution, and proliferation of consumption culture played an important role in the formation of gated communities. Gated communites that first appeared in the United States in the 1970s and spread throughout the world since the 1980s, has been important indicators of changes in the way of residential productions and meanings. Gated communities have started to market with the discourse of privileged ideal life style, in response to the demands of the new middle and upper class who want to differentiate themselves from the rest of the city population. The socio-economical and cultural reasons for preference for gated communities explored in this current study. Desire to create a homogeneıus community, ideal of an elite life, seeking a secure life, escape from environmental and social problems of the city, and socio-spatial segregation appeared to be the main reasons for choosing gated communities.
Keywords: City, Socio-economic Segregation, SpatialSegregation, Gated Communities.