ÖZET
16. ve 17. yüzyıllarda, dirimselci Yeni Platoncu kimya felsefesi doğa araştırmalarında deneysel yönteme taraftar iken, mantıksal ve matematiksel yöntemlere karşı çıkmıştı. Örneğin, Jan Baptist van Helmont, Aristoteles’in yöntemine matematiksel (ya da tasımsal) olduğunu söyleyerek karşı çıkmış ve de Aristoteles’in ilk hareket ettirici düşüncesinin onun matematiksel yönteminin bir sonucu olduğunu ileri sürmüştü. Bu yazıda, Francis Bacon’ın da, van Helmont’a benzer şekilde, ilk hareket ettirici düşüncesini Aristoteles’in tasımsal yönteminin bir sonucu olarak gördüğü ileri sürülecektir.
Anahtar Sözcükler: Francis Bacon, Jan Baptist van Helmont, kimya felsefesi, rasyonel yöntem, deneysel yöntem, ilk hareket ettirici.
ABSTRACT
In the 16th and 17th centuries, while vitalist, neo-Platonist chemical philosophy favored the experimental method for inquiries into nature, it opposed logical and mathematical methods. For example, Jan Baptist van Helmont opposed Aristotle’s method by saying that it was mathematical (or syllogistic), and he argued that Aristotle’s idea of the prime mover was the result of his mathematical method. In this paper, it will be argued that, similar to van Helmont, Francis Bacon also saw the idea of the prime mover as a result of Aristotle’s syllogistic method.
Keywords: Francis Bacon, Jan Baptist van Helmont, chemical philosophy, rational method, empirical method, the prime mover.