ADORNO’DA YAŞAM VE “DOĞRU” YAŞAM

ÖZET

Adorno’nun “Minima Moralia’daki “Yanlış yaşamda doğru yaşam yoktur” önermesinin, genellikle “doğru” yaşam problemini reddeden etik karşıtı, kötümser bir konumlanışı temsil ettiği düşünülür. Oysa önermedeki “yanlış yaşam” ve “doğru yaşam” kavramlarının Adorno’nun felsefesinde birbiriyle nasıl ilişkilendirdiği irdelendiğinde, düşünürün “yaşam” ile “yaşam olmayan” arasında bir ayrım yapmış olduğu ve “sahte yaşam” içerisindeki her etik doğruluk iddiasının ideolojinin ürünü olduğunu ortaya koyduğu görülebilir. Adorno’nun bu etik eleştirisi, onu etiğin mutlak yadsınmasına götürmemekte, aksine Adorno kendi negatif etiğini, yaşam kavramını yeniden tanımlayarak kurgulamaktadır. “Doğru” yaşam öğretisi ile negatif etiğin nasıl birbirine bağlandığını göstermek için bu çalışmada, Adorno’nun “yanlış yaşam” kavramsallaştırmasına dair yeni bir yorum önerisi getirilerek “doğru” yaşam öğretisinin biçimsel ilkeleri ile “yaşam” kavramı arasındaki ilişki gösterilecektir.

Anahtar Sözcükler: Adorno, yaşam, sahte yaşam, doğru yaşam, şeyleşme, ideoloji, negatif etik, ütopya.


ABSTRACT

Adorno’s well-known proposition in Minima Moralia, “There is no right life in the wrong one”, is generally thought to be the representative of a pessimistic and anti-ethical position that rejected the problem of “right” life. Though, when we scrutinized how the concepts of “right life” and “false life” are interconnected in other works of Adorno, it would be seen that a distinction between “life” and “non-life” is made and, furthermore, all claims of ethical truth are introduced as results of ideology. Nevertheless, Adorno’s critique of ethics does not take him to absolute negation of ethics, rather Adorno builds his negative ethics by redefining the concept of life. In this study which aims at indicating how principle of right life and negative ethics are attached to each other, the interaction between formal principles of “right” life and concept of life will be showed by elaborating an offer of a new interpretation on Adorno’s “false life” conception.

Keywords: Adorno, life, false-life, right-life, reification, ideology, negative ethics, utopy.