ÖZET
Bu yazı, özgürlükçülerin, özgürlüğün eşitliği dışladığı, başka bir söyleyişle, eşitliğin zorlandığı her durumda özgürlüğün tehdit altında olduğu ve bunun da olmaması gerektiği yönlü yaygın olarak bilinen savına yönelik bir sorgulama denemesi olarak düşünülebilir. Böylesi bir deneme için, özgürlük ve eşitlikten ne/neler anlaşılabileceğine ilişkin kısa bir hatırlatma, Isaiah Berlin’in formüle ettiği negatif ve pozitif özgürlük anlayışı gibi konulara değinilecek; özellikle pozitif özgürlük Kant’ın etik düşünceleri gözetilerek ele alınacaktır. Bu bağlamda, 1. Eşitliğin özgürlükçü bir bakış açısıyla dışarıda bırakılmasının negatif bir özgürlük anlayışına dayandığı, oysa insanlık için konulan siyasi ideallerin negatiften çok pozitif özgürlüğü gerektirdiği, 2. Bireyin özgürlük ve haklarının korunması için eşitliği bir tarafa bırakmanın ya da onu feda etmenin bir zorunluluk olmadığı ileri sürülecektir. Bu savlardan varılacak sonuç ise, özgürlük ve eşitliği bir arada düşünmenin, hatta bu ikisini birbirini karşılıklı olarak gerektiren siyasi idealler olarak ele almanın daha makul bir yaklaşım olduğudur; çünkü bir insanın birey-yurttaş olarak eşit haklardan faydalanamadığı bir siyasi-toplumsal iklimde özgür olmasından söz edilemez, yurttaşları arasında bunu sağlaması ve gözetmesi gereken de devlettir. Demek ki, özgürlük ve eşitliği birbirini dışlar ya da birbirini içerir biçimde değerlendirmek, özgürlüğü nasıl kavradığımıza bağlıdır.
Anahtar Sözcükler: Negatif özgürlük, pozitif özgürlük, Kant, özerklik, eşitlik, koşulsuz buyruk.
ABSTRACT
This paper might be considered an attempt to question the widespread libertarian thesis that liberty necessarily excludes equality; in other words, liberty is under threat when equality is forced, and this ought not to be the case. Such a task requires a reflection on the possible conception(s) of liberty and equality, two main conceptions of liberty formulated by Isaiah Berlin-namely negative and positive liberty on political grounds. Positive liberty on political grounds will be taken into consideration with regard to Kant’s ethical thoughts. It will be argued that, 1. The libertarian exclusion of equality has its grounds in negative liberty; but the political ideals concerning humanity require positive liberty rather than negative, and 2.It is not necessary to leave aside or sacrifice equality for the protection of individual liberties and rights. The conclusion to be drawn out of these arguments is that it is more plausible to think of liberty and equality together, or even to consider liberty and equality as coexisting political ideals; because one can not be considered free unless s/he has equal share of rights as an individual citizen, and it is the state which must provide this equality among the citizens. So, considering liberty and equality as excluding or requiring each other depends on how we conceive liberty.
Keywords: Negative liberty, positive liberty, Kant, autonomy, equality, categorical imperative.