ÖZET
Bu çalışmanın amacı, sosyal bilimler ve eleştirel kuram alanlarında ortaya çıkan, zihin-beden, akıl-duygu, doğa-kültür, insan olan-insan olmayan gibi ayrımları sorunsallaştırmada önemli bir rol oynayan ve beraberinde yeni soru sorma ve düşünme biçimleri getiren, yeni bir epistemolojik alan olarak “duygulanımsal dönüşü” felsefi arka planı bakımından incelemektir. Bu amaçla, duygulanımsal dönüşün ortaya çıkışını şekillendiren koşullar, duygulanımsal dönüşün oluşmasında etkili olan felsefi kavramsallaştırmalar incelenecek ve bu kavramların, toplumsal çalışmalarda kullanıldığı haliyle, kullanışlılıklarına dair örnekler verilecektir. Duygulanımsal dönüşün arka planında yatan şu üç kavramsallaştırma ekseni üzerinde durulacaktır; birinci olarak, duygulanım karşılıklı olarak bedeni, öznellikleri ve toplumsal anlam yaratma süreçlerini belirleyici bir konumdadır ve bireysel bir psişeden ziyade toplumsal bir yaşantıya tekabül eder. İkinci olarak, etkileme-etkinme gücü olarak duygulanım, hisler, akıl ve eylem arasındaki ayrımları sorunsallaştırıcı bir ilişkisellik üzerine kuruludur ve bunu günümüzün sosyoekonomik yaşantısında duygulanımların oynadığı merkezi rol üzerinden gözlemlemek mümkündür. Üçüncü olarak, duygulanımlar bedensel dinamiklere ve fizyolojik değişimlere dayanmaları sebebiyle bilişsel ve dilsel süreçlerden bağımsız otonom bir doğaya sahiptirler. Bedenin hareket ve duyumsama kapasitesi, duygulanımların belirlenimsizliğe dayalı niteliksel değişim yaratma potansiyeliyle birlikte anlaşılmalıdır. Bu türden bir yaklaşım bize, doğrudan bedensel ve duygulanımsal sürece içkin biçimde farkın ortaya çıkışını anlama olanağı sunar.
Anahtar Sözcükler: Zihin-beden ayrımı, duygulanım, duygu, duygulanımsal dönüş, otonomi.
ABSTRACT
The aim of this study is to examine the philosophical background of “the affective turn” as a new epistemological domain emerged from social sciences and the critical theory, which plays an important role in questioning dualisms of mind-body, reason-emotion, nature-culture and human-nonhuman. For this aim, the underlying conditions shaping the foundation of the affective turn and the philosophical conceptualizations that have influenced the emerging of the affective turn will be examined and some examples will be given, which show how these concepts are used in the research area as useful conceptual tools. It will be focused on these three conceptual axes lie behind the affective turn; first of all, affects are mutually in the position of determining bodies, subjectivities and the process of creating social meaningsand they correspond to socially lived experience rather than a personal psychic life. Secondly, affects as a power to affect and to be affected are constituted by relationality that problematizes separations among feelings, reason and acts and it is possible to observe this via the central role that affects play in current socioeconomical life. Thirdly, affects have an autonomous nature independent from cognitive and linguistic processes since they are based on bodily dynamics and physiological changes. The capacity of movement and sensibility of the body should be understood together with the potentiality of creating qualitative change that is based on indeterminacy of affectivity. This kind of approach can allow us to understand the emergence of difference that is embodied and immanentto affective processes.
Keywords: Body-mind dualism, affect, emotion, affective turn, and autonomy.